Toen ik werd uitgenodigd om eens een kijkje te nemen op de jaarlijkse rommelmarkt van Lexmond, twijfelde ik sterk. Als antiquair weet ik uit ervaring dat de kans om iets ouds te vinden op dergelijke markten nog kleiner is dan de speld in de hooiberg. Maar goed, het gaat niet altijd om de winst en het was tenslotte stralend weer en Lexmond is een gezellig dorp.
Om kwart voor negen was ik ter plekke en stelde me achter de dranghekken op. Elke keer kan ik mij weer verbazen hoe mensen wanneer de klok slaat, als een zwerm bijen op de vermeende honing aanvallen. Na elke kraam zorgvuldig bekeken te hebben kon ik nog steeds weinig antiek ontdekken. Dan maar eens kijken naar de te veilen objecten. En ziedaar, mijn oog viel op een grote blauw-wit gedecoreerde schotel met Chinese motieven. Chinees of Delfts, dacht ik want op afstand is dat moeilijk te zien. Mijn hart begon sneller te kloppen. Het zal toch niet waar zijn, dacht ik. Desgevraagd mocht ik de schotel nader bekijken en ik ontdekte twee dingen. Het was Delft en hij was ooit in drie stukken gebarsten en daarna met bisonkit in elkaar gelijmd. Mijn hart kreeg meteen z’n rustige tik weer terug. Toch besloot ik de schotel maar te kopen, want de geschiedenis van zo’n bord is leuk en als lesmateriaal goed te gebruiken. (Ik geef namelijk ook antiekcursussen) Voor vijftig gulden werd ik de nieuwe eigenaar.
Voor de geschiedenis van de schotel (antiquairs noemen een groot bord een schotel) moeten we ver terug in het verleden. Rond 1600 heerste in China keizer Wan li, een van de laatste Ming keizers. Onze schotel draagt alle kenmerken van deze keizer. Het was de tijd dat de VOC haar schepen naar verre kusten zond, op zoek naar specerijen, zijde, goud en andere kostbaarheden. Ook van kaapvaart waren de Hollanders niet vies. En zo kon het gebeuren dat net na 1600 een Portugese kraak werd buitgemaakt waar een gedeelte porselein in zat. (kraak is de naam van het type boot). Toen dit vreemde materiaal op de markt kwam sloeg het in als een bom. In Europa kende niemand porselein en ook de decors waren vreemd. Heel Europa raakte in de ban van het porselein. De rijken van toen begonnen te verzamelen en op een gegeven moment was porselein duurder dan goud! Door dit enorme succes zagen de Delftse pottenbakkers hun produktie afnemen. Ze probeerden ook porselein te maken en de decors te kopiëren. Achter het geheim van het porselein maken zijn ze nooit gekomen maar de decors konden ze voortreffelijk naschilderen. En dit is zo’n Delftse schotel die in de zeventiende eeuw gemaakt is naar een Chinees voorbeeld. Wanneer de schotel heel was geweest dan lag de waarde rond tweeduizend gulden. Maar zeg nou zelf, het verhaal is toch wel vijftig gulden waard.
door P. Sluisman, Antiquair te Gouda, uit “De Band”, september 2001